Bài viết này sẽ khám phá sâu hơn về SBU là gì, tiêu chí của chúng, và mối liên hệ quan trọng của chúng với ma trận Boston.

I. Giới thiệu về SBU

1. SBU là gì?

SBU (Strategic Business Unit) là một đơn vị chiến lược trong cơ cấu tổ chức của một doanh nghiệp, được tập trung vào một lĩnh vực cụ thể hoặc một nhóm sản phẩm/dịch vụ. 

Tìm hiểu khái niệm SBU là gì

>>>Xem thêm:Bí quyết kinh doanh đồ ăn online thành công​<<<

SBU thường có quyền tự quản lý và phát triển chiến lược riêng, đồng thời được đánh giá dựa trên hiệu suất tài chính và chiến lược của mình.

2. Vai trò của SBU trong chiến lược doanh nghiệp

• Quản lý hiệu quả: SBU giúp tập trung vào mục tiêu cụ thể và quản lý các hoạt động một cách hiệu quả hơn. Nhờ vào việc tách biệt từng đơn vị, quản lý có thể tập trung vào nhu cầu cụ thể của thị trường hoặc khách hàng.
• Linh hoạt: SBU thường có khả năng đưa ra các quyết định nhanh chóng và linh hoạt hơn do không bị ràng buộc bởi cấu trúc tổ chức toàn cầu của công ty mẹ. Điều này giúp họ tận dụng cơ hội hoặc đối phó với thách thức một cách nhanh nhạy.
• Đánh giá hiệu suất cụ thể: SBU thường được đánh giá dựa trên các chỉ số hiệu suất như doanh thu, lợi nhuận, thị phần, và ROI (Return on Investment) cụ thể cho lĩnh vực hoặc sản phẩm/dịch vụ của mình. Điều này giúp quản lý đánh giá và điều chỉnh chiến lược một cách kịp thời.
• Tạo ra chiến lược: Mỗi SBU có thể phát triển chiến lược riêng dựa trên đặc điểm của lĩnh vực hoặc sản phẩm/dịch vụ mà họ chịu trách nhiệm. Điều này giúp tối ưu hóa sức mạnh và điều chỉnh chiến lược phù hợp với môi trường cạnh tranh cụ thể.

II. Tiêu chí của SBU trong chiến lược kinh doanh

1. Các tiêu chí chính để xác định SBU

1.1 Doanh thu và lợi nhuận:

Doanh thu và lợi nhuận đóng vai trò quan trọng trong việc xác định một đơn vị kinh doanh là một Strategic Business Unit (SBU). 

SBU cần có khả năng tạo ra doanh thu ổn định và lợi nhuận đáng kể, đủ để tự chủ về tài chính và đầu tư vào các hoạt động phát triển tương lai.

Ví dụ về doanh thu và lợi nhuận xác định SBU:

Công ty An có một bộ phận sản xuất sản phẩm điện tử nhỏ gọn và thiết bị gia dụng. Bộ phận này đã đạt được doanh thu hàng năm ở mức 100 triệu đô la và lợi nhuận sau thuế 15 triệu đô la trong năm vừa qua.

Những tiêu chí để xác định SBU đơn vị chiến lược kinh doanh

>>>Xem thêm:Chia Sẻ Kinh Nghiệm Kinh Doanh Online Tại Nhà Vừa Đơn Giản Vừa Hiệu Quả​<<<

Đánh giá SBU dựa trên doanh thu và lợi nhuận có thể cho thấy rằng bộ phận này không chỉ tạo ra một mức độ doanh thu ấn tượng mà còn có khả năng sinh lời một cách hiệu quả.

1.2 Tính cạnh tranh và thị trường:

SBU cần phải xác định và duy trì một vị trí cạnh tranh mạnh mẽ trong thị trường. Điều này bao gồm việc đánh giá và nắm bắt sự cạnh tranh từ các đối thủ cũng như việc tối ưu hóa sức mạnh riêng để duy trì hoặc cải thiện vị thế của mình.

Ví dụ về tính cạnh tranh và thị trường:

Trong ngành công nghiệp ô tô, một SBU có thể là một dòng sản phẩm cụ thể hoặc một nhóm các mô hình xe nhất định.

1. Tính Cạnh tranh:

Đánh giá cạnh tranh:

• Một SBU ô tô cần phải liên tục đánh giá cạnh tranh từ các đối thủ trực tiếp như các hãng ô tô khác và từ những mô hình thay thế như giao thông công cộng, xe điện, hoặc các dịch vụ chia sẻ xe.
• SBU cần phải tìm hiểu về những yếu tố như giá cả, chất lượng, công nghệ, hiệu suất năng lượng, và khả năng tùy chỉnh để duy trì hoặc cải thiện cạnh tranh.

Sức mạnh cạnh tranh:

• SBU cần phải xác định các điểm mạnh của mình.
• Đồng thời, SBU cần phải xác định và khắc phục nhược điểm như chi phí sản xuất cao, thiếu điểm mạnh trong các tính năng sản phẩm, hoặc kém linh hoạt trong việc thích ứng với xu hướng thị trường mới.

Xác định SBU trên thị trường và xác định vị thế kinh doanh

>>>Xem thêm:Thấu hiểu khách hàng, biến thách thức thành cơ hội trong kinh doanh<<<

2. Vị trí trong thị trường:

Thị phần và vị trí đối với các đối thủ:

• SBU cần biết vị trí của mình trong thị trường bằng cách đo lường thị phần và so sánh với các đối thủ cạnh tranh. => Đánh giá  sự phát triển, sản phẩm để cải thiện.

Phát triển vị trí:

• Một SBU thành công sẽ mở rộng đối tượng khách hàng, nâng cao chất lượng sản phẩm, hoặc đổi mới trong chiến lược tiếp thị.

1.3 Phạm vi và mục tiêu khách hàng

Việc xác định rõ ràng phạm vi hoạt động của SBU cùng với việc xác định khách hàng mục tiêu là quan trọng. SBU cần tập trung vào nhóm khách hàng cụ thể và phát triển các sản phẩm, dịch vụ hoặc giải pháp phù hợp với nhu cầu của nhóm.

Ví dụ về một SBU trong ngành dược phẩm:

1. Phạm vi hoạt động:

Một đơn vị SBU trong ngành dược phẩm có thể tập trung vào các loại thuốc dành cho điều trị bệnh tim mạch. Phạm vi hoạt động của SBU sẽ bao gồm:

• Nghiên cứu và phát triển: Các loại thuốc mới hoặc cải tiến các sản phẩm hiện có để giảm nguy cơ đau tim, hỗ trợ tuần hoàn máu và cải thiện sức khỏe tim mạch cho bệnh nhân.

Xác định SBU trong ngành dược phẩm như thế nào

• Sản xuất và tiếp thị: Mục tiêu chính là các bác sĩ chuyên khoa tim mạch và các nhà thuốc để đảm bảo rằng sản phẩm đến được người bệnh phù hợp.
• Xây dựng quan hệ: Các tổ chức y tế và bảo hiểm để đảm bảo rằng sản phẩm được bao gồm trong các chương trình bảo hiểm y tế và được tiếp cận dễ dàng hơn đối với người tiêu dùng.

2. Khách hàng mục tiêu:

SBU này hướng đến 2 nhóm khách hàng mục tiêu chính:

• Bác sĩ chuyên khoa tim mạch
• Người bệnh có bệnh tim mạch hoặc rủi ro bệnh lý tim mạch:

1.4 Chiến lược và tương lai của SBU

SBU cần phải có chiến lược rõ ràng và có thể thích ứng được với sự biến đổi trong môi trường kinh doanh. Việc này bao gồm cả việc dự đoán và đáp ứng nhanh chóng với thay đổi trong nhu cầu của khách hàng, công nghệ mới, hay biến động trong cách thức hoạt động của thị trường.

Mối liên hệ của SBU và ma trận Boston

III. Giới thiệu về ma trận Boston

1. Ma trận Boston là gì?

Ma trận Boston, còn được gọi là ma trận growth-share, là một công cụ phân tích chiến lược dựa trên hai yếu tố chính: tỷ lệ tăng trưởng thị trường và tỷ lệ sở hữu thị trường.

Tìm hiểu về ma trận Boston

Được phát triển bởi BCG (Boston Consulting Group), ma trận này chia các sản phẩm hoặc dịch vụ của công ty thành bốn ô: ngôi sao, câu hỏi, bức tranh và cành cây.

Công cụ này dựa trên hai yếu tố cốt lõi để đánh giá một ngành công nghiệp hoặc một sản phẩm cụ thể: tỷ lệ tăng trưởng thị trường và tỷ lệ sở hữu thị trường.

• Tỷ lệ tăng trưởng thị trường: Tỷ lệ này thường được xác định dựa trên dữ liệu thị trường thực tế hoặc các dự đoán về tăng trưởng tương lai của ngành.
• Tỷ lệ sở hữu thị trường: Đây là thị phần hoặc phần trăm thị trường mà sản phẩm hoặc dịch vụ chiếm được. Nó cho biết vị thế của sản phẩm/dịch vụ trong ngành so với các đối thủ cạnh tranh.

2. Thành phần chính của ma trận Boston

Ma trận Boston chia portofolio của một công ty thành bốn ô, mỗi ô đại diện cho một loại vị trí khác nhau của sản phẩm/dịch vụ:

• Ngôi sao (Stars): 

Đây là những sản phẩm hoặc dịch vụ đang hoạt động trong các thị trường đang tăng trưởng nhanh. Mặc dù đang tiêu tốn nhiều tài nguyên để duy trì, nhưng chúng có tiềm năng trở thành nguồn thu nhập lớn trong tương lai.

• Câu hỏi (Question Marks): 

Là những sản phẩm/dịch vụ trong thị trường tăng trưởng cao nhưng chưa có thị phần lớn. Chúng đòi hỏi đầu tư để phát triển thêm và có thể trở thành ngôi sao trong tương lai hoặc rơi vào ô "cành cây" nếu không được quản lý tốt.

Thành phần chính trong ma trận Boston

• Bức tranh (Cash Cows): 

Đây là những sản phẩm/dịch vụ có thị phần lớn trong các thị trường ổn định. Mặc dù không có tốc độ tăng trưởng cao nhưng tạo ra lợi nhuận ổn định và có thể được sử dụng để hỗ trợ các sản phẩm/dịch vụ khác.

• Cành cây (Dogs): 

Đây là sản phẩm/dịch vụ có thị phần thấp trong thị trường ít tăng trưởng. Chúng không tạo ra nhiều lợi nhuận và thường đòi hỏi nhiều tài nguyên mà không mang lại kết quả.

IV. Sự tương quan giữa SBU và ma trận Boston

1. Vị trí của SBU trong ma trận Boston

SBU (Strategic Business Unit) thường được xác định dựa trên các tiêu chí như doanh thu, thị phần, và khả năng tạo ra lợi nhuận độc lập.

Trong ma trận Boston, các SBU được đặt vào các ô khác nhau tùy thuộc vào tốc độ tăng trưởng của thị trường và vị thế của SBU trong ngành.

2. Sự phù hợp giữa SBU và các ô trong ma trận Boston

SBU có thể tương ứng với các ô trong ma trận như sau:

• Ngôi sao (Stars): Các SBU có doanh số tăng trưởng nhanh trong thị trường đang phát triển.
• Câu hỏi (Question Marks): SBU có tiềm năng tăng trưởng cao nhưng vẫn đang trong giai đoạn đầu và đòi hỏi đầu tư để phát triển.
• Bức tranh (Cash Cows): Các SBU ổn định, có thị phần lớn trong thị trường ít biến động.

SBU hoạt động như thế nào trong ma trận Boston

• Cành cây (Dogs): Các SBU có thị phần thấp trong thị trường ít tăng trưởng.

3. Chiến lược phát triển dựa trên vị trí của SBU trong ma trận Boston

Dựa trên vị trí của SBU trong ma trận Boston, các chiến lược phát triển có thể được xác định:

• Ngôi sao: Đầu tư để duy trì tốc độ tăng trưởng và định vị sản phẩm/dịch vụ.
• Câu hỏi: Quyết định liệu tiếp tục đầu tư hay từ bỏ SBU, dựa trên tiềm năng tăng trưởng và lợi ích dài hạn.
• Bức tranh: Tối ưu hóa lợi nhuận và tài nguyên từ SBU.
• Cành cây: Xem xét việc rút lui hoặc tái định hình lại SBU để tối ưu hóa hiệu suất.

4. Ví dụ về SBU trong ma trận Boston

Công ty gia dụng Nhật Minh, một công ty sản xuất đồ gia dụng, có một số SBU khác nhau trong danh mục sản phẩm của họ.

Ngôi sao (Stars): SBU A - Robot hút bụi thông minh mới ra mắt:

• SBU này đang ở trong giai đoạn đầu của chu kỳ sản phẩm, nhưng thị trường robot hút bụi thông minh đang tăng trưởng mạnh mẽ.
• Công nghệ mới và khả năng tương tác cao với người dùng đã khiến sản phẩm này nhanh chóng chiếm được sự chú ý và tăng trưởng doanh số bán hàng.
• Để duy trì đà tăng trưởng, SBU này đòi hỏi đầu tư lớn vào nghiên cứu phát triển và chiến lược tiếp thị để giữ vững vị thế trong thị trường đang cạnh tranh gay gắt.

Câu hỏi (Question Marks): SBU B - Dòng sản phẩm máy lọc không khí thông minh:

• SBU này là một dòng sản phẩm mới trong lĩnh vực lọc không khí thông minh, với tiềm năng tăng trưởng cao nhưng vẫn đang trong giai đoạn khởi đầu.
• Thị trường lọc không khí đang phát triển nhanh do yêu cầu về sức khỏe và môi trường tốt hơn.

Ví dụ về sự hoạt động của SBU và ma trận Boston

• Công ty cần xem xét việc đầu tư để phát triển SBU này, bằng cách tập trung vào nghiên cứu, marketing và mở rộng phân phối để tối đa hóa tiềm năng tăng trưởng.

Bức tranh (Cash Cows): SBU C - Dòng sản phẩm ổn định:

• SBU này bao gồm các sản phẩm đã có từ lâu, như máy giặt, tủ lạnh thông thường, có thị phần ổn định và không có nhiều biến động.
• Dù không có tốc độ tăng trưởng cao như các sản phẩm mới, nhưng doanh thu từ SBU này vẫn đem lại lợi nhuận ổn định.
• Chiến lược tập trung vào việc tối ưu hóa hiệu suất sản xuất và chi phí để duy trì lợi nhuận ổn định.

Cành cây (Dogs): SBU D - Dòng sản phẩm máy giặt cũ:

• SBU này có thị phần thấp trong một thị trường đang bão hòa, với nhiều đối thủ cạnh tranh.
• Việc đầu tư để cải thiện hoặc phát triển lại dòng sản phẩm này có thể không phản ánh được lợi ích lớn trong tương lai, và công ty có thể xem xét rút lui hoặc cắt giảm đầu tư.
• Qua ví dụ này, bạn có thể thấy cách một công ty có thể đánh giá và định vị từng SBU của mình trong ma trận Boston, từ đó xác định chiến lược phát triển phù hợp cho từng đơn vị kinh doanh.

V. Kết luận

SBU không chỉ là một công cụ quản lý mà còn là trục điều hành định hình sự thành công của doanh nghiệp trong thị trường cạnh tranh. Hiểu và quản lý Strategic Business Units (SBU) là việc xác định vị trí của mỗi đơn vị trong ma trận Boston giúp doanh nghiệp phát triển