Các vấn đề pháp lý liên quan đến chữ ký số cho doanh nghiệp

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu về khái niệm và đặc điểm của chữ ký số, điều kiện để chữ ký số có giá trị pháp lý và so sánh giá trị pháp lý của chữ ký số và chữ ký tay.

Điều kiện để chữ ký số có giá trị pháp lý

Theo Điều 8 Nghị định 130/2018/NĐ-CP, trong trường hợp pháp luật quy định văn bản cần có chữ ký thì yêu cầu đối với một thông điệp dữ liệu được xem là đáp ứng nếu thông điệp dữ liệu đó được ký bằng chữ ký số và chữ ký số đó được đảm bảo an toàn theo quy định tại Điều 9 Nghị định này.

Trong trường hợp pháp luật quy định văn bản cần được đóng dấu của cơ quan tổ chức thì yêu cầu đó đối với một thông điệp dữ liệu được xem là đáp ứng nếu thông điệp dữ liệu đó được ký bởi chữ ký số cơ quan, tổ chức và chữ ký số đó được đảm bảo an toàn theo quy định tại Điều 9 Nghị định này.

Theo Điều 9 Nghị định 130/2018/NĐ-CP, để chữ ký số được xem là an toàn, phải thoả mãn các điều kiện sau:

• Chỉ người ký mới biết khóa bí mật của mình.
• Chỉ người ký mới sử dụng khóa bí mật của mình để tạo ra chữ ký số.
• Không ai khác có thể sử dụng khóa công khai của người ký để đảm bảo an toàn, được xác nhận bởi nhà cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng.

So sánh giá trị pháp lý của chữ ký số và chữ ký tay

So sánh giá trị pháp lý của chữ ký số và chữ ký tay

Chữ ký tay là hình thức xác nhận danh tính, ý chí và trách nhiệm của người ký trên các văn bản giấy. Chữ ký tay có giá trị pháp lý theo quy định của Luật Dân sự 2015 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Tuy nhiên, chữ ký tay cũng có những hạn chế như:

• Dễ bị làm giả, mất cắp, thay đổi hoặc hủy hoại.
• Khó kiểm tra được tính xác thực và toàn vẹn của văn bản.
• Tốn nhiều thời gian, chi phí và công sức để lưu trữ, gửi nhận và xử lý văn bản.

Chữ ký số là hình thức xác nhận danh tính, ý chí và trách nhiệm của người ký trên các văn bản điện tử. Chữ ký số có giá trị pháp lý tương đương với chữ ký tay theo quy định của Luật Giao dịch điện tử 2005 và Nghị định 130/2018/NĐ-CP. Chữ ký số có những ưu điểm so với chữ ký tay như:

• Khó bị làm giả, mất cắp, thay đổi hoặc hủy hoại do sử dụng công nghệ mã hóa an toàn.
• Dễ dàng kiểm tra được tính xác thực và toàn vẹn của văn bản do có sự hỗ trợ của các tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số.
• Tiết kiệm thời gian, chi phí và công sức do không cần in ấn, gửi nhận và lưu trữ văn bản.

Tuy nhiên, chữ ký số cũng có những khó khăn và rủi ro như:

• Cần có thiết bị, phần mềm và mạng internet để sử dụng.
• Cần tuân thủ các quy định về an ninh mạng và bảo mật thông tin.
• Cần có sự tin tưởng và hợp tác giữa các bên giao dịch.

Như vậy, có thể thấy rằng chữ ký số và chữ ký tay đều có giá trị pháp lý trong các giao dịch, nhưng cũng có những ưu nhược điểm riêng. Doanh nghiệp nên lựa chọn hình thức chữ ký phù hợp với nhu cầu, mục đích và điều kiện của mình.

Trách nhiệm của người sử dụng và người cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số

Khi sử dụng chữ ký số, người sử dụng và người cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số đều có những trách nhiệm theo quy định của Luật Giao dịch điện tử 2005 và Nghị định 130/2018/NĐ-CP. Cụ thể như sau:

Trách nhiệm của người sử dụng chữ ký số

Theo Điều 16 Luật Giao dịch điện tử 2005, người sử dụng chữ ký số có các trách nhiệm sau:

• Bảo mật khóa bí mật của mình, không cho bất kỳ ai biết hoặc sử dụng khóa bí mật của mình.
• Thông báo cho nhà cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng khi có nguy cơ mất hoặc hỏng thiết bị lưu khóa bí mật hoặc khi biết hoặc nghi ngờ khóa bí mật của mình đã bị tiết lộ hoặc sử dụng trái phép.
• Tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến việc sử dụng chữ ký số, không sử dụng chữ ký số để gây hại cho quyền và lợi ích hợp pháp của các bên giao dịch khác hoặc gây rối loạn an ninh quốc gia.

Trách nhiệm của người cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số

Theo Điều 17 Luật Giao dịch điện tử 2005, người cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số có các trách nhiệm sau:

• Xác minh danh tính và thông tin của người sử dụng khi cấp, gia hạn, thay đổi nội dung thông tin, thu hồi hoặc hủy bỏ chứng thư số.
• Cung cấp khóa công khai cho người sử dụng và công bố khóa công khai theo quy định.
• Bảo đảm an toàn và bảo mật thông tin liên quan đến việc cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số, không tiết lộ hoặc sử dụng thông tin này cho mục đích khác ngoài việc cung cấp dịch vụ.
• Hỗ trợ khách hàng khi có yêu cầu hoặc khi có sự cố liên quan đến việc sử dụng dịch vụ chứng thực chữ ký số.

Quyền và nghĩa vụ của các bên trong giao dịch điện tử có sử dụng chữ ký số

Quyền và nghĩa vụ của các bên trong giao dịch điện tử có sử dụng chữ ký số

Khi tham gia vào giao dịch điện tử có sử dụng chữ ký số, các bên không chỉ có những trách nhiệm mà còn có những quyền được bảo hộ bởi pháp luật. Theo quy định của Luật Giao dịch điện tử 2005 và Nghị định 130/2018/NĐ-CP, các quyền và nghĩa vụ của các bên trong giao dịch điện tử có sử dụng chữ ký số như sau:

Quyền của các bên trong giao dịch điện tử có sử dụng chữ ký số

Theo Điều 10 Luật Giao dịch điện tử 2005, các bên trong giao dịch điện tử có sử dụng chữ ký số có các quyền sau:

Được yêu cầu xác nhận nội dung thông điệp dữ liệu đã được gửi hoặc nhận.

Được yêu cầu cung cấp thông tin liên quan đến việc tạo, gửi, nhận hoặc lưu trữ thông điệp dữ liệu.

Được yêu cầu bồi thường khi có thiệt hại do việc sử dụng không hợp pháp khóa công khai hoặc khóa bí mật của mình.

Nghĩa vụ của các bên trong giao dịch điện tử có sử dụng chữ ký số

Theo Điều 11 Luật Giao dịch điện tử 2005, các bên trong giao dịch điện tử có sử dụng chữ ký số có các nghĩa vụ sau:

Tuân thủ nội dung đã thỏa thuận trong quá trình giao dịch.

Cung cấp thông tin chính xác và đầy đủ về việc tạo, gửi, nhận hoặc lưu trữ thông điệp dữ liệu.

Bồi thường khi gây thiệt hại cho bên kia do việc sử dụng không hợp pháp khóa công khai hoặc khóa bí mật của bên kia.

Kết luận

Chữ ký số phải được tạo ra bằng khóa bí mật tương ứng với khóa công khai, được đảm bảo an toàn, xác thực bởi nhà cung cấp dịch vụ. Ngoài ra có nhiều ưu điểm so với chữ ký tay, như khó bị làm giả, dễ kiểm tra, tiết kiệm thời gian và chi phí. Tuy nhiên cũng có khó khăn và rủi ro, như cần thiết bị, phần mềm và mạng internet, cần tuân thủ các quy định về an ninh mạng và bảo mật thông tin. Bên cạnh đó người sử dụng và người cung cấp dịch vụ cần có trách nhiệm chứng thực chữ ký số đảm bảo an toàn và bảo mật dữ liệu, hỗ trợ khi có sự cố.